Bilişsel gelişimde ‘’akomodasyon’’ nedir?
Bilişsel gelişimde ‘’akomodasyon’’ uyma ve uyumsama davranışıdır. Çocuklar ve diğer bireyler karşılaştıkları yeni durumları ve bilgileri önceden zihninde var olan hazır kalıplarla yani şemalarla açıklarlar. Ancak yeni bilgiyi açıklamada önceki şemanın yetersiz kalması durumunda birey var olan şemasında değişiklikler yapmak veya yeni şema oluşturmak zorunda kalır. Bu duruma akomodasyon denir.
Basit bir örnek verecek olursak çocuk hayatında daha önce hiç deve görmemiş ve devenin varlığından bihaberse deve ile ilk kez karşılaştığında onu zihninde var olan ‘’at’’ şemasına yerleştirmeye çalışacaktır. Ancak devenin attan farklı olduğu gerçeğini de es geçemeyen çocuk konunun üzerinde durup kendisinin tam olarak aydınlatılmasını bekleyecektir. Büyüğü tarafından onun at olmadığı ‘’deve’’ isimli başka bir hayvan olduğu kendisine aktarılınca çocuk bu yeni durumun önceki var olan şemasıyla açıklanmadığını fark ederek zihninde yeni bir şema oluşturacaktır. (Dört uzun bacağı olan ve sırtına binilen her canlının at olduğu şemasını değiştirecek, dört uzun bacağı olan sırtına binilen at dışında başka bir hayvan daha var. Bu hayvanın ismi ‘’deve’’. Devenin atlarla benzer tarafları olduğu gibi farklı tarafları da var.) şeklinde şemasında düzenleme yapacaktır. İşte bu duruma akomodasyon veya uyma veya uyumsama denmektedir. Bir örnek daha verecek olursak 2 bin yıl öncesinden bugüne ışınlanan birini düşünelim. Bu kişi bir otomobil gördüğünde 4 tane tekerinin olması ve içinde insanların oturması sebebiyle bu aracı birazdan bir binek hayvanın çekeceğini düşünecektir. Ancak onun motorla çalıştığını gördüğünde zihinsel şemasını değiştirmek zorunda kalacaktır. Değiştirip değiştirmemek onun elindedir. Mesela günümüzde var olan zihinsel şemalarına sıkı sıkıya bağlılık gösteren ve onları yenilemek noktasında isteksiz olup inatçı davranan tüm yeni şeyleri var olan şemalarıyla açıklayan, hakikat ile teması zayıflamış, ‘’zor insan’’ şeklinde tabir edilen kişiler hiç de az değillerdir.